Đi du lịch ở đâu và bằng phương tiện gì có vẻ không phải lúc nào cũng là một lựa chọn dễ dàng đối với những du khách có trách nhiệm với môi trường. Nghỉ ở gần nhà liệu có phải là giải pháp tốt cho môi trường không, khi bạn có thể bớt được một “dấu chân carbon” vì không phải dùng máy bay? Song, đổi lại, có thể quyết định như vậy sẽ khiến bạn đánh mất cơ hội khám phá của chính bản thân, nhất là khi một chuyến du lịch sinh thái vừa giúp phát triển kinh tế của các cộng đồng bản xứ, lại vừa giúp bảo tồn các giá trị tự nhiên.
Đi tàu hỏa thay vì máy bay
Theo kết quả một cuộc khảo sát về xu hướng du lịch ở Anh, thì du khách nước này vẫn cảm thấy rất khó khăn khi phải cưỡng lại một chuyến bay. Khảo sát của Đại học Loughborough cho biết cứ bốn người Anh thì chỉ có chưa đến một người đang cố gắng giảm số lượng chuyến bay vì mục đích môi trường, so với 88% số người được điều tra cho biết họ sẵn lòng giảm năng lượng tiêu thụ tại gia đình.
Hiện nay hàng không đang chiếm 2% đến 3% lượng phát thải cacbon trên toàn cầu (trong khi con số này tại Anh là 5,9%). Điều đáng nói là bởi vì khí thải hàng không xả ở tầng khí quyển cao, nó sẽ có tác động cộng hưởng lên khí hậu.
Ước tính dấu chân cacbon của một chuyến bay khứ hồi từ London đến Sydney qua Singapore là 4,63 tấn C02/hành khách. Trong khi đó, lượng phát thải cacbon của một người Anh trong một năm vào khoảng khoảng 11 tấn. Điều khủng khiếp nhất là lượng khí thải từ hàng không vẫn đang tiếp tục tăng lên. Khí thải C02 từ hàng không toàn cầu được dự đoán sẽ tăng từ 610 triệu tấn hiện nay lên khoảng 1,2 tỉ đến 1,4 tỉ tấn vào năm 2025.
Chính vì vậy, nếu có thể đi du lịch bằng tàu hỏa, một công dân có trách nhiệm với môi trường nên từ chối những chuyến bay. Theo Bộ Môi trường - Lương thực và các Nông thôn Anh, các chuyến bay đường dài, tầm trung và các chuyến bay nội địa thải ra khoảng 0,11 - 0,1 và 0,18 kg C02/hành khách/km, trong khi con số này đối với các tuyến đường sắt ở Anh là 0,06 kg và 0,02 kg đối với tàu của Eurostar, vốn nạp năng lượng điện nguyên tử.
Lựa chọn du lịch sinh thái đích thực
Nhưng còn về những lợi ích đối với người bản địa khi bạn chọn địa điểm du lịch? Thực ra, du lịch có vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu. Tính ra cứ 11 người trên thế giới thì có 1 người làm việc trong ngành du lịch và đây là ngành xuất khẩu quan trọng nhất ở 1/3 các nước đang phát triển.
Ảnh hưởng bạn tạo ra đối với cộng đồng địa phương bạn đến phụ thuộc rất nhiều vào cách thức mà bạn hưởng thụ chuyến du lịch. Nếu bạn ăn uống tại một cửa hàng địa phương, thuê hướng dẫn người bản địa, nghỉ tại khách sạn địa phương và mua đồ thủ công địa phương, nghĩa là bạn đã đóng góp vào sự phát triển kinh tế của địa phương.
Còn về lợi ích đối với môi trường địa phương? Nhiều ý kiến cho rằng các chuyến du lịch có thể đóng góp vào việc bảo tồn các thắng cảnh và sự đa dạng sinh học của địa phương. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, những kỳ nghỉ như vậy lại “lợi bất cập hại”. Giả dụ, trước năm 1968, không có đường bay đến quần đảo Galapagos (Ecuador) nhưng ngày nay, nhờ có tới 5 chuyến bay mỗi ngày, du lịch nơi đây thu hút khoảng 100.000 khách mỗi năm. Song, thay vì lợi ích bảo tồn, chính những vị khách này và dịch vụ dành cho họ hiện đang gây ra những mối đe dọa đáng kể cho hệ sinh thái độc nhất vô nhị và dễ bị tổn thương nơi đây.
Đối với du khách, chọn lựa được một chuyến du lịch sinh thái đúng nghĩa không phải điều dễ dàng, bởi vì trên thực tế nhiều mác “du lịch sinh thái” không có ý nghĩa bảo tồn thực sự mà chỉ đơn giản là một kì nghỉ khám phá thoả mãn cá nhân. Du khách cần tỉnh táo chọn lựa những chuyên gia điều hành tour có mối liên hệ chặt chẽ với cộng đồng địa phương và có những chuyến du lịch được thiết kế thân thiện với môi trường nhằm hạn chế lượng nước tiêu thụ, giảm khí thải, giải quyết vấn đề rác thải...
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên Hợp Quốc, các cơ sở nghỉ dưỡng đóng góp khoảng 20% tổng lượng khí thải C02 của ngành du lịch toàn cầu (hàng không chiếm 40%). Song, lựa chọn và hành động của bạn có thể ảnh hưởng không nhỏ đến con số này.
