Ông Vũ Nam Hải, Giám đốc Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ cho biết: Khu di tích Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ (xã Mường Phăng, huyện Điện Biên) hiện đang là điểm du lịch thu hút được khá đông du khách đến tham quan. Đây là lợi thế phát triển cho du lịch Mường Phăng nói riêng, du lịch tỉnh Điện Biên nói chung.
Những năm qua, đơn vị chủ quản - trực tiếp là Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ luôn chú trọng công tác quản lý, bảo vệ các hạng mục của di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, Bảo tàng gặp phải những khó khăn nhất định, đặc biệt là vấn đề ảnh hưởng của thiên tai đến các hạng mục di tích.
Du khách tham quan Di tích Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh: Vũ Lợi
Với hệ thống di tích gồm 12 hạng mục chính đều nằm ở ngoài trời như: lán đại đội vệ binh; lán ban quản lý hành chính; lán đoàn sỹ quan liên lạc; lán đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc; lán Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp, trạm gác tiền tiêu... Các hạng mục di tích này thường xuyên chịu ảnh hưởng của thời tiết, khí hậu ẩm ướt làm cho hệ thống mái che bằng rơm, lá cọ rất nhanh mục. Do đó, tổ bảo vệ di tích phải thường xuyên tu sửa, thay thế mái lán mới. Ông Lò Văn Hoàng, Tổ trưởng Tổ bảo vệ Di tích Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ cho biết: Khó khăn nhất với tổ bảo vệ khu di tích là vào mùa mưa lũ, những trận mưa to kèm theo lốc xoáy gây thiệt hại lớn đến các hạng mục di tích. Gần đây nhất, trận mưa lốc xảy ra vào tháng 8/2012 đã làm hư hỏng 4 trong số 5 cây cầu, gãy đổ nhiều cây cổ thụ cũng như nhiều hạng mục công trình trong khu di tích. Mới đây vào cuối tháng 4, mưa lốc cũng đã làm gãy 2 cây cổ thụ, gây ảnh hưởng đến việc tham quan của du khách.
Mặt khác, di tích Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ được bao bọc bởi rừng đặc dụng Mường Phăng có nhiều cây cổ thụ quý. Đây là một khó khăn lớn cho tổ bảo vệ di tích trong việc đấu tranh, bảo vệ khu rừng tránh khỏi sự xâm hại của các đối tượng khai thác gỗ trái phép. Ngoài công tác bảo vệ các hạng mục di tích Tổ bảo vệ còn phải thường xuyên phối hợp với lực lượng kiểm lâm địa bàn, Ban quản lý Rừng di tích và Cảnh quan môi trường Mường Phăng để tuần tra kiểm soát kể cả những ngày mưa lốc. Khu di tích có diện tích rộng tới 962ha, khuôn viên di tích lại không có hệ thống hàng rào bảo vệ; trong khi lực lượng tổ bảo vệ mỏng (chỉ có 4 bảo vệ) nên để đảm bảo công tác quản lý, bảo vệ rừng đặc dụng là vấn đề gặp nhiều khó khăn.
Cùng với đó, ý thức của một số hộ dân ở các bản xung quanh di tích như: Phăng 1, Phăng 2, Phăng 3, Che Căn... chưa cao. Người dân đem đủ các loại hàng hóa đến bày bán trong khu di tích, chèo kéo khách mua hàng tạo nên hình ảnh không đẹp, phản cảm gây mất mỹ quan tại khu di tích. Mặc dù tổ bảo vệ đã nhiều lần nhắc nhở, dẹp bỏ, song tình trạng đó vẫn diễn ra. “Thậm chí nhắc, cấm ở chỗ này, người dân lại luồn rừng sang chỗ khác để bán” - ông Lò Văn Hoàng cho biết thêm.
Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ là một trong những công trình quan trọng của quần thể di tích Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, góp phần thúc đẩy tiềm năng phát triển du lịch. Trước thềm kỷ niệm 60 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ sắp tới, cùng với nỗ lực xây dựng các công trình quan trọng chào đón sự kiện này, thì các ngành chức năng cũng cần xem xét đưa ra giải pháp hữu hiệu để siết chặt hơn nữa công tác quản lý, bảo vệ khu di tích Mường Phăng.
Nam Hương