Xây dựng năng lực tăng trưởng xanh cho Việt Nam

Tăng trưởng xanh là mô hình phát triển được rất nhiều nước trên thế giới áp dụng nhằm giảm phát thải khí nhà kính, giảm nhẹ biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng của tăng trưởng, thay đổi cơ cấu sản xuất và tiêu dùng theo hướng bền vững.

Trong ba năm gần đây, thế giới đã chứng kiến sự tác động mạnh mẽ của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu đến tất cả các nước, khiến rất nhiều nước phải xem xét lại mô hình phát triển và có những điều chỉnh theo hướng phát triển bền vững hơn.

Vì vậy, xu hướng tái cấu trúc nền kinh tế hướng tới phát triển bền vững và gắn với bảo vệ môi trường đã trở thành xu hướng được nhiều nước theo đuổi.

Phó giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Quang Thuấn, Phó Chủ tịch Viện Khoa học Xã hội Việt Nam cho biết ở Việt Nam, quá trình đổi mới gắn chặt với quá trình mở cửa nền kinh tế và hội nhập với cộng đồng quốc tế.

Sự mở cửa nền kinh tế giúp Việt Nam thu hút được nhiều nguồn lực từ bên ngoài, đặc biệt là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài phục vụ cho công cuộc phát triển đất nước.

Tuy nhiên, những thành tựu đạt được mới chỉ dừng lại về mặt số lượng, còn chất lượng vẫn hạn chế.

Năng suất của nền kinh tế thấp do ít có sự đóng góp của yếu tố công nghệ và mức độ "tinh" của nguồn nhân lực. Hiệu quả đầu tư của Việt Nam rất thấp, nền kinh tế tăng trưởng dựa quá nhiều vào vốn đầu tư từ nước ngoài... làm cho kinh tế vĩ mô kém ổn định hơn.

Sự yếu kém về mặt chất trong tăng trưởng kinh tế còn cho thấy nền kinh tế tiêu tốn nhiều năng lượng và đang tác động tiêu cực đến môi trường do khai thác quá nhiều tài nguyên trong khi công nghệ thấp, không xử lý được những phát thải ra môi trường.

Những yếu kém này bắt nguồn từ mô hình tăng trưởng "theo chiều rộng" đã được áp dụng quá lâu. Do đó, để duy trì tính bền vững trong phát triển, Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển sâu, bền vững và tăng trưởng xanh.

Trong chiến lược phát triển giai đoạn 2011-2020, Việt Nam đã khẳng định yêu cầu xuyên suốt trong chiến lược là phát triển nhanh gắn liền với phát triển bền vững, trong đó đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cấu trúc nền kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt và lâu dài.

Theo giáo sư Cae-Won Kim, Đại học quốc gia Seoul, Hàn Quốc là quốc gia đầu tiên của khu vực châu Á đã thành công trong mô hình công nghiệp hóa, đưa đất nước từ kém phát triển trở thành nước phát triển cao trong vòng vài thập kỷ.

Giai đoạn hiện nay, Hàn Quốc là quốc gia đi đầu về thực hiện mô hình quốc gia tăng trưởng xanh. Chính phủ Hàn Quốc cũng đã đưa ra một loạt những sáng kiến toàn diện đưa đất nước nhanh chóng bước vào một xã hội ít cácbon.

Hàn Quốc còn hướng tới làm thay đổi cả hành vi, cách suy nghĩ của người dân và tạo ra một nền văn hóa mới về kinh tế xanh.

Giáo sư Cae-Won Kim cho rằng, để trở thành nước đi đầu trong lĩnh vực này, Việt Nam cần tổ chức chương trình đào tạo về xây dựng năng lực tăng trưởng xanh cho các nhà quản lý, cán bộ giảng dạy và nghiên cứu đến từ một số Bộ, ngành, viện nghiên cứu, trường đại học của Việt Nam góp phần nhân rộng mô hình này ra toàn khu vực châu Á.

Các diễn giả hai nước chia sẻ thông tin về các nguyên lý, lộ trình tăng trưởng xanh; tăng trưởng xanh và những chính sách về khoa học, công nghệ, nông nghiệp; sử dụng tài nguyên và quản lý chất thải, bảo tồn đa dạng sinh học, tạo việc làm xanh, tài nguyên nước, năng lượng xanh, hợp tác phát triển./.

Minh Nguyệt