Sở hữu danh thắng Vịnh Bái Tử Long, huyện đảo Vân Đồn (Quảng Ninh) có nhiều ưu thế để phát triển du lịch. Đặc biệt, Vân Đồn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Đồn đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, trong đó phát triển khu kinh tế Vân Đồn trở thành khu du lịch sinh thái biển đảo chất lượng cao và phát triển du lịch là hoạt động chính để phát triển các ngành kinh tế - xã hội khác.
Nằm trong Vịnh Bái Tử Long, huyện đảo Vân Đồn có khá nhiều những cánh rừng nguyên sinh, nhiều bãi biển đẹp, hoang sơ như Quan Lạn, Minh Châu, Ngọc Vừng, Bãi Dài. Bên cạnh phong cảnh thiên nhiên, Vân Đồn còn có nhiều di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật như hệ thống bến cảng cổ của Thương Cảng Vân Đồn, Chùa Cái Bầu, đền Cặp Tiên thu hút hàng triệu lượt khách du lịch tham quan mỗi năm. Nổi bật nhất là khu rừng nguyên sinh trên đảo Ba Mùn. Bà Nguyễn Thị Thanh Tâm, cán bộ Ban quản lý Vịnh Bái Tử Long cho biết: Hệ sinh thái đảo Ba Mùn rất phong phú và đa dạng, có tới hơn 700 loài động vật bậc cao có mặt, hơn 2.000 loài thực vật. Gần đây lượng khách đến tham quan đảo Ba Mùn ngày một nhiều, chủ yếu là các đoàn khách thích du lịch mạo hiểm, yêu thiên nhiên, rừng núi của vịnh Bái Tử Long. Bà Vũ Thị Thanh Hà, Giám đốc Công ty Du lịch Esyways – Hà Nội phấn khởi nói: Thật bất ngờ khi lần đầu tiên đến với rừng nguyên sinh trên đảo Ba Mùn bởi hệ sinh thái đa dạng, hấp dẫn khiến bà ngày một đi sâu vào rừng khám phá mà quên cả sự mệt mỏi. Mỗi bước chân đi bà cảm nhận được một sự khác lạ so với những bước chân trước đó.
Mùa du lịch năm 2013 chỉ mới diễn ra chưa đầy nửa tháng mà Vân Đồn đã thu hút gần 4 vạn lượt du khách. Để đón mùa du lịch, những người dân ở các xã đảo như Quan Lạn, Minh Châu chuẩn bị chu đáo cho việc sửa chữa khu lều, lán bán hàng đón khách. Ông Phạm Văn Quyết, người dân xã Minh Châu cho biết: Nhà ông dựng cái lán bán hàng hóa phục vụ khách, mỗi tháng mùa du lịch cũng cho thu nhập tăng thêm vài ba triệu đồng.
Nhằm biến tiềm năng của vẻ đẹp vịnh Bái Tử Long thành hiện thực, chính quyền huyện Vân Đồn đã chủ động tiếp nhận những đóng góp ý kiến của các doanh nghiệp làm du lịch, các nhà đầu tư, nhà nghiên cứu tham giá đóng góp ý kiến, giúp Vân Đồn tận dụng được lợi thế về cảnh quan thiên nhiên phục vụ cho phát triển du lịch. Ông Cao Văn Huyên, Giám đốc Khu du lịch sinh thái Vân Hải – Vigracera cho biết: Đầu mùa du lịch tháng 5, khu du lịch của Công ty có lượng khách tăng đột biến, thậm chí trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 còn không đủ phòng để đón khách. Nét mới năm nay, khu du lịch Vân Hải đã xây dựng nhiều chương trình thăm quan nghỉ dưỡng mới cho du khách khi lên đảo, như tổ chức tham quan đình chùa cổ trên đảo, du khách có thể đi câu mực, bắt còng gió và các trò chơi trên bãi biển như bóng đá, bóng chuyền...
Bà Nguyễn Thị Minh Trâm, Giám đốc điều hành công ty lữ hành du lịch Sinh Ba Lô – Tp. Hồ Chí Minh nhận xét: người dân Vân Đồn thực sự hiếu khách, tuy nhiên cần phải học thêm về cách phục vụ du lịch chuyên nghiệp hơn nữa. Bà Trương Thu Thủy, Giám đốc công ty lữ hành Bumble Bee Travel – Tp Hồ Chí Minh góp ý: cần bảo tồn và phát huy các giá trị của làng nghề mắn, nghề đánh bắt hải sản, đồng thời giữ nguyên vẻ hoang sơ của các hang động trên Vịnh Bái Tử Long mới tạo ra được điểm nhấn cho du lịch Vân Đồn.
Ông Nguyễn Quý Phương, Vụ trưởng Vụ Lữ hành - Tổng cục Du lịch cho biết: Không thể xây dựng được các sản phẩm du lịch cao cấp nếu để cảnh quan thiên nhiên ở Vân Đồn bị con người can thiệp quá nhiều, môi trường không trong sạch. Vì vậy, đất đai ven biển, các đảo, cảnh quan ven bờ như bãi cát, mỏm núi, rừng cây, đa dạng sinh học, chất lượng bãi tắm... cần giữ được vẻ nguyên bản, hoang sơ và ít chịu tác động của con người.
Thực tế, Vân Đồn còn thiếu nhiều điều kiện cơ sở vật chất để phát triển mạnh du lịch, song với quyết tâm cao, chính quyền địa phương đang tập trung mọi nguồn lực kêu gọi xúc tiến đầu tư để sớm biến vùng đảo, vùng vịnh Bái Tử Long trở thành trung tâm du lịch sinh thái, biển đảo, vui chơi giải trí chất lượng cao trong cả nước. Người dân địa phương hy vọng, với tiềm năng và lợi thế sẵn có, mục tiêu trên của Vân Đồn sẽ sớm trở thành hiện thực để Vân Đồn nhanh chóng khẳng định vị thế về du lịch không những của tỉnh Quảng Ninh và còn thể hiện vị trí xứng đáng trên bản đồ du lịch quốc gia và khu vực.