Cửa Lò (Nghệ An) là một trong những bãi tắm đẹp của Việt Nam. Tuy nhiên, do chịu sự chi phối của khí hậu và thời tiết nên hoạt động du lịch hầu như chỉ diễn ra vào mùa hè (từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 8). Thời gian còn lại hầu như các khách sạn, nhà hàng phải đóng cửa, có một số ít hoạt động cầm chừng gây lãng phí cơ sở vật chất và nguồn nhân lực. Gợi mở những định hướng và những giải pháp giúp du lịch Cửa Lò hoạt động quanh năm, không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển du lịch Nghệ An mà còn giúp người lao động có việc làm ổn định, nhất là trong bối cảnh dịch COVID-19 đã, đang và sẽ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực và lâu dài.
Cửa Lò - Điểm đến lý thú
Ngày mới trên biển Cửa Lò. Ảnh: Nguyễn Phú Đức
Bãi biển Cửa Lò dài 12km gồm 3 bãi tắm: Lan Châu, Xuân Hương và Song Ngư. Biển Cửa Lò có độ phẳng, thoải, cát trắng mịn và sạch, nước trong và mặn vừa phải. Hai đầu bãi là hai cửa biển: Cửa Hội (sông Lam) ở phía Nam và Cửa Lò (sông Cấm) ở phía Bắc. Phía ngoài biển cách bờ 4km là đảo Ngư, cách 20km là đảo Mắt...
Đảo Lan Châu nằm ngay sát bờ biển, còn được gọi là rú Cóc, vì đảo có hình dáng giống con cóc khổng lồ đang vươn mình ra biển khơi. Đảo chia bãi tắm thành hai khu vực riêng biệt. Khi thuỷ triều lên, tất cả chân đảo chìm dưới mực nước biển, khi thủy triều xuống, phía Tây hòn đảo nối với đất liền thành bán đảo, phía Đông là những vách đá lô nhô trải dài phía biển. Trên đảo đã được quy hoạch và xây dựng khu du lịch cao cấp với hệ thống nhà hàng, khách sạn sang trọng, khu thể thao nước, cảng du lịch phục vụ khách tham quan đảo Ngư, đảo Mắt và các tuyến du lịch biển.
Đảo Ngư cách bãi tắm Song Ngư (Cửa Hội) 4km, gồm 2 hòn lớn, nhỏ. Hòn lớn cao 133m, hòn nhỏ cao 88m so với mặt nước biển. Đến đây, ngoài viếng đền Song Ngư, du khách có thể tắm biển, leo núi, du ngoạn bằng thuyền quanh đảo, thăm khu nuôi cá giò...
Đảo Mắt cách đất liền khoảng 20km, còn có tên là núi Quỳnh Nhai cao 2.218m so với mặt nước biển. Núi Quỳnh Nhai gồm hai hòn lớn, nhỏ nối vào nhau, từ đất liền nhìn ra giống như cặp mắt nên gọi là đảo Mắt. Đảo Mắt là vị trí tiền tiêu quan trọng để bảo vệ sự bình yên cho đất liền. Trên đảo có rừng cây xanh cùng nhiều loại chim biển, khỉ, dê, lợn rừng... tạo nên hệ sinh thái đa dạng thu hút du khách.
Sân golf Cửa Lò được thiết kế với nhiều địa hình dốc phong phú, là thử thách hấp dẫn và ngoạn mục đối với các golf thủ chuyên nghiệp cũng như những người đam mê golf…
Khu du lịch sinh thái Cửa Hội được xây dựng năm 2000 trên diện tích 60ha có rừng phi lao xanh mát. Không náo nhiệt và sôi động, Cửa Hội níu giữ du khách với vẻ bình yên và êm ả, dù chỉ cách bãi tắm Cửa Lò 5km. Đến đây, du khách được hòa mình vào không gian biển trời bao la; đi chợ cá vào những buổi sáng sớm khi mặt trời mới chớm mọc. Tại đây, Tập đoàn VinGroup đã đầu tư xây dựng Khu du lịch Vinpearl Cửa Hội có quy mô 38,7ha, với vốn đầu tư 900 tỷ đồng, bao gồm khu biệt thự nghỉ dưỡng, khách sạn tiêu chuẩn 5 sao, các khu tiện ích, bến thuyền đẳng cấp, cùng các dịch vụ hoàn hảo khác phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng của du khách.
Là một ngư trường phong phú nguồn hải sản, biển Cửa Lò có khoảng 200 loài cá, nhiều loại đặc sản như tôm, mực, cua, rắn biển, cá mú… Du khách sẽ được thưởng thức các món đặc sản ngay tại bãi biển hoặc trong các nhà hàng với mức giá phù hợp. Du khách thích mạo hiểm có thể theo thuyền nan (thúng) của ngư dân đi câu mực cách bờ chừng một vài cây số. Ngoài thú vui được dập dềnh trên sóng biển, du khách còn được thưởng thức món mực nướng hoặc hấp thơm ngon trên thuyền ngay khi vừa mực được đưa lên khỏi mặt nước.
Tại Cửa Lò, hệ thống dịch vụ du lịch phát triển khá hoàn chỉnh và phong phú. Ngoài các dịch vụ như xích-lô, xe điện, taxi chở khách đi dạo dọc bãi biển hóng gió đêm còn có dịch vụ xe đạp đôi dành cho các bạn trẻ. Bên cạnh đó còn có các dịch vụ thể thao cảm giác mạnh như mô-tô nước, nhảy dù tại các khu vực bãi tắm…
Những hạn chế bởi tính mùa vụ
Cửa Lò là điểm đến du lịch hấp dẫn du khách nhưng lại bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tính mùa vụ. Hoạt động chính của du lịch biển Cửa Lò là nghỉ dưỡng và tắm biển. Hàng năm, do ảnh hưởng của thời tiết, hoạt động tắm biển chỉ diễn ra khoảng 3 - 4 tháng hè (từ đầu tháng 5 đến đầu cuối tháng 8 dương lịch), những tháng còn lại do thường xuyên mưa, bão, giá lạnh, áp thấp nhiệt đới… nên các cơ sở lưu trú gần như bỏ trống, chỉ có một số khách sạn lớn như Vinpearl Cửa Hội, Sài Gòn Kim Liên, Hạ Long, Hòn Ngư, Khách sạn Xanh... còn hoạt động nhưng cũng không sử dụng hết công suất.
Tính mùa vụ khiến việc làm của người lao động không ổn định, dẫn tới sự thay đổi về công việc, việc nâng cao trình độ nghiệp vụ cho nhân viên bị hạn chế. Cơ sở vật chất kỹ thuật ít được sử dụng trong năm nên tỉ trọng các chi phí cố định quy định trong giá thành của dịch vụ hàng hóa tăng lên. Điều đó làm giảm khả năng áp dụng chính sách giá linh hoạt, gây khó khăn cho tổ chức du lịch.
Ngoài ra, vào mùa cao điểm du lịch luôn xảy ra tình trạng quá tải giao thông và dịch vụ. Điều đó làm giảm chất lượng phục vụ khách du lịch. Sau mùa du lịch, lượng khách đến Cửa Lò giảm xuống đột ngột, hoạt động du lịch bị ảnh hưởng lớn, kéo theo các ngành kinh tế và dịch vụ có liên quan cũng bị ảnh hưởng theo.
Bình minh trên biển Cửa Lò. Ảnh: Phương Nhi
Phát triển du lịch Cửa Lò suốt bốn mùa - Tại sao không?
Mỗi mùa trong năm ở Cửa Lò đều có những điều kiện tốt có thể phát triển các loại hình du lịch khác nhau. Để tránh tình trạng du lịch tăng cao điểm trong vài tháng mùa hè và chủ yếu chỉ là du lịch tắm biển, Cửa Lò cần hướng tới mục tiêu phát triển du lịch trong cả bốn mùa với các loại hình du lịch đa dạng nhằm khai thác hết tiềm năng của địa phương.
Trước hết, cần liên kết hợp tác để xây dựng sản phẩm, tạo ra các tour tuyến du lịch mới. Ngoài nghỉ dưỡng và tắm biển vào mùa hè, Cửa Lò có thể đẩy mạnh phát triển du lịch ẩm thực quanh năm bởi đặc sản biển và hải sản ở đây tươi ngon, phong phú kết hợp với tham quan làng nghề chế biến hải sản Nghi Hải - Cửa Lò, làng đóng tàu thuyền Trung Kiên...
Cửa Lò là vùng đất có những nét văn hóa đặc sắc và lịch sử phát triển lâu đời với 35 di tích lịch sử, văn hóa đã được phân cấp quản lý, trong đó có 3 di tích được xếp hạng cấp quốc gia (đền Vạn Lộc, đền Mai Bảng, nhà thờ họ Hoàng Văn); nhiều di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh (chùa Lô Sơn, chùa Song Ngư, đền Diên Nhất, đền Yên Lương, đền Bàu Lối…). Gắn với các di tích lịch sử là các lễ hội được tổ chức vào mùa xuân thu hút sự tham gia của cư dân địa phương cũng như khách du lịch, tiêu biểu như Lễ hội đền Vạn Lộc, Lễ hội Cầu ngư, Lễ hội sông nước Cửa Lò… Đây chính là những điều kiện thuận lợi cho việc phát triển du lịch văn hóa.
Tại Cửa Lò, hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch được xây dựng đồng bộ, khang trang và hiện đại. Hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt, đường không, đường biển rất thuận lợi để thu hút du khách đến từ khắp nơi. Giao thông đô thị, đường ven biển, đường đi dạo bộ đều có cây xanh, điện chiếu sáng. Công viên Hoa Cúc Biển, quảng trường Bình Minh, khu thể thao đa năng, siêu thị, chợ… là những điều kiện thuận lợi để Cửa Lò đăng cai tổ chức tốt các hội nghị, hội thảo, hội thi… quanh năm.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để xây dựng hình ảnh du lịch Cửa Lò đẹp trong lòng du khách; xây dựng các điểm đến tại Cửa Lò ấn tượng, hấp dẫn; đa dạng hóa các loại hình kinh doanh và các sản phẩm du lịch, hạn chế tính mùa vụ và kinh doanh lưu trú là chủ yếu như hiện nay.
TS. Đinh Văn Tới