Nếu nhường chỗ cho dự án thủy điện với công suất 4MW, hơn 28ha đất lâm nghiệp trong Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha (gọi tắt là KBT), xã Xuân Nha, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La, sẽ biến mất. Đáng chú ý, 16,9ha rừng đặc dụng cũng có nguy cơ bị xóa sổ.
Cánh đồng khoảng 50ha của Bản Thín, Chiềng Nưa có nguy cơ bị ảnh hưởng do xây thủy điện
Hệ lụy tiếp theo là đời sống của người dân bị xáo trộn, những thảm họa thiên nhiên sẽ ập tới…
Dù chưa khởi công xây dựng, nhưng dự án thủy điện Xuân Nha đang tạo ra một cơn sóng ngầm từ vùng lõi KBT Xuân Nha. Nhiều người dân ăn không ngon, ngủ không yên khi mường tượng một ngày, thủy điện sẽ nuốt chửng, xóa sổ đến từng khoảnh rừng, ruộng lúa, nương ngô…
Người dân kịch liệt phản đối
Theo Quyết định chủ trương đầu tư Dự án thủy điện Xuân Nha số 749/QĐ-UBND tỉnh Sơn La ban hành ngày 30/3/2016, chủ đầu tư xây dựng công trình thủy điện Xuân Nha là Cty CP Xây dựng và Dịch vụ Kỹ thuật Thăng Long (Cty Thăng Long), trụ sở chính đặt tại quận Hà Đông, TP Hà Nội. Theo thiết kế, công suất của dự án là 4MW với vốn đầu tư hơn 140 tỷ đồng, diện tích mặt đất xây dựng là 28,36ha.
Khi biết thông tin một công trình thủy điện nhỏ sắp được xây dựng trên địa bàn vào thời gian tới, rất nhiều người dân bản Chiềng Nưa, bản Thín, bản Chiềng Hin (xã Xuân Nha) cho biết, họ cảm thấy bất an bởi nhiều nguy cơ đã hiển hiện.
Ông Hà Văn Khắc, bản Chiềng Nưa cùng nhiều hộ dân khác đã họp bàn và có những kiến nghị gửi đến chủ đầu. Người dân cho rằng nếu xây dựng thủy điện trên đầu nguồn nước tưới tiêu cho đồng ruộng là vô cùng bất hợp lý.
Ruộng lúa hai vụ của người dân bản Chiềng Nưa
Theo đó, việc làm thủy điện sẽ ảnh hưởng đến điều tiết nước. Khi mưa lũ xảy ra, đất đá, cát của công trình sẽ trôi xuống làm tắc hai con kênh dẫn nước. Cũng trong mùa mưa lũ, khi thủy điện xả lũ, nguy cơ ngập trắng cả vùng hạ lưu là điều khó tránh khỏi.
Trên thực địa, nơi dự kiến xây dựng thủy điện nằm trên con suối Nậm Quanh, thuộc vùng phục hồi sinh thái của KBT Xuân Nha (giáp ranh với vùng bảo vệ nghiêm ngặt). Phía dưới công trình thủy điện là một cánh đồng lúa SX hai vụ của người dân, diện tích khoảng 50ha. Xung quanh ruộng lúa là nơi sinh sống của hàng trăm đồng bào Thái, Mường. Đứng từ trên nhìn xuống, khu vực này chẳng khác gì một miếng “mồi” ngon ăn của thủy điện, có thể nuốt chửng bất cứ khi nào.
Ông Bùi Văn Suồi (70 tuổi), người dân bản Chiềng Nưa bức xúc nói: “Tôi là người phản đối kịch liệt nhất việc làm thủy điện, bởi không riêng gì tôi mà rất nhiều bà con ở bản này đều rất lo lắng, thủy điện sẽ gây sạt lở đất, đá xuống ruộng lúa, nương ngô, sắn”.
Ông Bùi Văn Suồi, người dân bản Chiềng Nưa
Được biết, từ đầu năm đến nay, chủ đầu tư và chính quyền đã nhiều lần giải quyết những kiến nghị của người dân cũng như tham vấn về xây dựng công trình thủy điện. Tuy nhiên, chỉ có một bản cam kết giữa chủ đầu tư và nhân dân về đền bù và khắc phục hậu quả do thủy điện gây ra trong tương lai.
Tác hại khôn lường
Ngoài những lo lắng của bà con về ruộng lúa, nương ngô thì hàng chục người dân bản Thín (cùng xã Xuân Nha) ăn ngủ không yên bởi thủy điện chặn dòng nước suối Nậm Quanh sẽ làm cho cá, tôm và hệ sinh thái thủy sản bị phá vỡ. Nguồn thức ăn chính ngoài tự nhiên sẽ không còn.
Dòng suối Nậm Quanh chạy qua địa bàn bản Chiềng Nưa
Ngoài nguồn cá tự nhiên quý hiếm như cá chày, cá dầm xanh, việc nuôi trồng thủy sản của người dân cũng sẽ biến mất. Không những vậy, các chất thải, dầu thải từ công trình sẽ tràn xuống suối gây ô nhiễm môi trường. Người dân bản Thín không tránh khỏi bệnh tật nếu tiếp tục sử dụng nước suối để sinh hoạt. Trước nguy cơ đó, ông Hà Văn Hùng cùng đại diện một số hộ dân bản Thín đã có những kiến nghị bằng văn bản đến UBND huyện Vân Hồ.
Bà Hà Thị Đường, người dân bản Thín buồn rầu bảo, việc đánh bắt cá ở suối Nậm Quanh là kế sinh nhai của bao người sẽ ra sao khi con suối bị chặn dòng, những loài cá quý hiếm đang sinh sống ở các vũng nước sâu dưới con thác trên suối sẽ biến mất. Có thể ảnh hưởng đến cả sinh kế, văn hóa nơi đây, điều đó ai chịu trách nhiệm?
Theo người dân ở đây, khu vực dự kiến xây dựng thủy điện được cho là “mỏ” cá của vùng. Đã hàng chục năm nay, cứ khi mùa lũ đến là bà con lại kéo nhau vào suối bắt cá nhưng không tận diệt. Họ góp sức bảo vệ các loài cá quý cho chúng sinh nở, rồi đánh bắt một phần làm thức ăn.
Anh Đinh Văn Chấn, người dân bản Chiềng Hin chia sẻ, anh rất buồn khi biết tin xây dựng thủy điện ở bản mình. “Làm thủy điện mất nhiều rừng và đất, sợ thủy điện đến đất đai bị mất, sợ nước ngập ảnh hưởng đến chỗ lấy củi, mình không cho làm nhưng họ vẫn cố tình làm”.
Trao đổi với PV, ông Hà Văn Quang, Chủ tịch UBND xã Xuân Nha cho biết: “Quan điểm của xã là nếu thủy điện không mang lại lợi ích gì cho bà con, ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội của địa phương, đặc biệt là ruộng lúa, đất rừng, nguồn nước thì chúng tôi không nhất trí”.
Ông Hà Văn Quang, Chủ tịch UBND xã Xuân Nha
|
+ Hiện nay cả xã Xuân Nha có 8 bản với 900 hộ, hơn 4.000 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào người Thái, Mường, hơn 60% hộ nghèo và 100% các hộ đã có điện lưới quốc gia.
+ Ông Bùi Văn Huyên, cán bộ địa chính xây dựng xã Xuân Nha cho biết, mỗi lần đi kiểm tra, khảo sát thì có đến hơn 90% các hộ bên dưới khu vực xây dựng thủy điện không đồng ý triển khai dự án. Họ sợ đất, đá sạt lở, nguồn nước bị ảnh hưởng do vào mùa khô nước vốn đã rất ít. Họ cũng sợ không có nước canh tác nên gần đây Cty đã có bản cam kết đền bù, nhưng không biết sau này ra sao.
|
Kế Toại – Hoàng Tưởng