Nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Kon Tum, cách trung tâm TP. Kon Tum khoảng 30 km, huyện Sa Thầy là địa phương có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch. Để phát huy thế mạnh đó, những năm qua Đảng bộ, chính quyền huyện đã đề ra nhiều giải pháp để đưa du lịch dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong tương lai gần.
Từng bước xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn
Sa Thầy có tiềm năng, lợi thế rất lớn để phát triển các loại hình du lịch. Thiên nhiên ưu đãi đã ban tặng Sa Thầy dãy Chư Mom Ray điệp trùng rất đa dạng về hệ sinh thái động thực vật. Vườn quốc gia Chư Mom Ray sở hữu nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp như: Rừng Lồ Ô trải rộng bạt ngàn; Thác 7 Tầng tung bọt trắng xóa; Trung tâm Cứu hộ Bảo tồn và Phát triển Sinh vật xem khỉ, chim trĩ, gà rừng, trăn, rắn… và ngắm nhìn các loài lan rừng tuyệt đẹp đang được bảo tồn; ghé Hang Dơi kỳ bí với quần thể dơi đông đúc; hay dừng chân ở Bãi Thú, Suối Ngang, Thác Nàng Tiên thơ mộng…
Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ, cùng với tài nguyên về động vật, thực vật đa dạng, phong phú, Vườn Quốc gia Chư Mom Ray rất phù hợp cho việc khai thác loại hình du lịch sinh thái và du lịch văn hóa cộng đồng.
Vườn quốc gia Chư Mom Ray - Di sản ASEAN sở hữu nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp
Ngoài cảnh quan thiên nhiên được ban tặng, Sa Thầy là vùng căn cứ cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước gắn liền nhiều di tích lịch sử đã được xếp hạng như: Điểm cao 1015 (Charlie), Điểm cao 1049 (Delta), Khu tưởng niệm liệt sĩ Chư Tan Kra (điểm cao 995), di tích chiến thắng Kleng… Mặc dù chưa thành lập điểm du lịch, nhưng hàng năm các địa danh lịch sử này thu hút một lượng lớn du khách trong và ngoài nước đến thăm lại chiến trường xưa, tìm hiểu, nghiên cứu lịch sử, thắp hương tưởng nhớ đồng đội, người thân. Ngoài ra, chùa Khánh Sơn mới được khánh thành, tọa lạc uy nghi ngay tại địa bàn thị trấn huyện cũng là một điểm đến hấp dẫn.
Điểm cao 1049 (Delta) ở xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy
Điểm cao 1015 (Charlie) ở xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy
Với đặc thù có nhiều dân tộc anh em sinh sống, trong đó các dân tộc bản địa như: Ja Rai, Xơ Đăng (nhóm HLăng), Rơ Mâm, Ba Na (Rơ Ngao)… Mỗi dân tộc nơi đây lại lưu giữ hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng, mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các DTTS tại chỗ… là điều kiện thuận lợi để hình thành, phát triển loại hình du lịch cộng đồng.
Theo bà Rơ Châm Lan, Phó chủ tịch UBND huyện Sa Thầy, việc đánh thức tiềm năng để đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện được Đảng bộ, chính quyền huyện Sa Thầy xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong những năm tới. Trong đó, huyện sẽ tập trung khai thác hiệu quả các hoạt động về du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái gắn với phát triển các mô hình đánh bắt cá tự nhiên, nuôi cá lồng, sản xuất con giống nhằm đưa huyện Sa Thầy trở thành vùng cung cấp thủy sản uy tín cho khu vực Bắc Tây Nguyên và phục vụ phát triển du lịch.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng lãnh đạo tỉnh Kon Tum, lãnh đạo huyện Sa Thầy dâng hương tưởng niệm tại di tích lịch sử Điểm cao 1015
“Trước hết, huyện sẽ tập trung rà soát, quy hoạch phát triển du lịch đến năm 2030; đầu tư các tuyến đường vào các điểm du lịch, các điểm dừng chân, điểm đến, bến đỗ; trùng tu, sửa chữa các nhà bia tưởng niệm. Địa phương cũng hỗ trợ và vận động đồng bào các DTTS duy trì, phục hồi các lễ hội truyền thống, hình thành và từng bước mở rộng các tour du lịch, các tuyến tham quan tại các làng nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, làng đồng bào DTTS kiểu mẫu; vận động, hướng dẫn người dân xây dựng các mô hình du lịch tại cộng đồng, homestay”, Phó chủ tịch UBND huyện Sa Thầy thông tin.
Giải Dù lượn Kon Tum mở rộng “Khám phá đại ngàn - Sa Thầy 2023” (tháng 2.2023)
Một trong những hướng đi được huyện Sa Thầy chú trọng, đó là phát triển du lịch sinh thái Vườn quốc gia Chư Mom Ray gắn với du lịch nông nghiệp xã Mô Rai (trong đó, điểm nhấn là trang trại chăn nuôi bò sữa quy mô lớn của tập đoàn TH True milk); xây dựng “thủ phủ” cây ăn quả và dược liệu tại xã Hơ Moong, làng chài Đăk Wơk Yốp thành khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu để kết nối các điểm du lịch sinh thái trên lòng hồ thủy điện Plei Krông kết hợp tham quan vườn cây ăn trái, vườn dược liệu và điểm du lịch tâm linh Charlie, Delta; xây dựng được vùng nuôi cá lồng tập trung, vùng sản xuất con giống quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao…
Xây dựng Vườn quốc gia Chư Mom Ray thành điểm nhấn du lịch
Vườn quốc gia Chư Mom Ray trải rộng trên hai huyện Sa Thầy và Ngọc Hồi có tổng diện tích hơn 56.000ha, tiếp giáp với Vườn quốc gia Virachey của Campuchia và Khu bảo tồn Đông Nam Ghong của Lào. Diện tích rừng của toàn bộ khu vực này vào khoảng 700.000ha, tạo thành một khu bảo tồn rộng lớn xuyên quốc gia, có tầm quan trọng đặc biệt đối với bảo tồn đa dạng sinh học ở khu vực Đông Dương và Đông Nam Á.
Hệ thống thác nước trong Vườn quốc gia Chư Mom Ray
Với giá trị về đa dạng sinh học, nguồn gen động vật, thực vật quý hiếm, năm 2004 Vườn quốc gia Chư Mom Ray được Hiệp hội các nước Đông Nam Á công nhận là vườn di sản ASEAN. Những nguồn tài nguyên phong phú tại Vườn quốc gia Chư Mom Ray không chỉ quan trọng với công tác bảo tồn đa dạng sinh học mà còn được đánh giá là nguồn tài nguyên du lịch tiềm năng.
Vườn quốc gia Chư Mom Ray luôn quan tâm đến công tác quản lý bảo vệ rừng để bảo tồn đa dạng sinh học
Vườn quốc gia Chư Mom Ray có lợi thế về cảnh quan thiên nhiên độc đáo với nhiều thác nước đẹp như: Thác Bảy tầng, thác Chàng, thác Bêrê Y; các kiểu rừng nguyên sinh, thuần loài như: rừng bằng lăng, rừng dầu,… Xung quanh Vườn (vùng đệm) là hệ thống di tích lịch sử, khảo cổ nổi tiếng như: Điểm cao 1015 (Charlie), Điểm cao 1049 (Delta), Khu tưởng niệm liệt sĩ Chư Tan Kra, Di chỉ khảo cổ Lung Leng xã Sa Bình… Khu vực này cũng là nơi sinh sống của khoảng 20 dân tộc anh em, trong đó có 2 tộc người còn số người ít nhất trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam là người Rơ Mâm (ở xã Mô Rai) và người B’ Râu (ở xã Bờ Y). Với sự đa dạng văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số, có thể phát triển loại hình du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng kết hợp với du lịch sinh thái.
Ngày 01.8.2022, UBND tỉnh Kon Tum đã ban hành Quyết định số 476/QĐ-UBND phê duyệt Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn quốc gia Chư Mom Ray giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó, mục tiêu của Đề án là: “Xây dựng Vườn quốc gia Chư Mom Ray trở thành điểm du lịch hấp dẫn, chuyên nghiệp, sản phẩm du lịch đa dạng, mang đậm bản sắc riêng; tạo ra nguồn thu bền vững cho Vườn quốc Chư Mom Ray cũng như góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân”.
Đề án nêu rõ, giai đoạn 2021 - 2030, tập trung đầu tư, phát triển các điểm du lịch: Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và Du lịch sinh thái (xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy), rừng khộp Đăk Kan (xã Đăk Kan, huyện Ngọc Hồi) và điểm du lịch Safari Ya Book (xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy). Đồng thời, triển khai các tour tuyến du lịch sinh thái kết hợp với du lịch cộng đồng, tham quan các điểm di tích lịch sử; thăm VQG kết hợp với Cửa khẩu quốc tế Bờ Y…
Ông Đào Xuân Thủy, Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray cho biết: Hiện nay, Ban quản lý đã và đang phối hợp tích cực với các sở, ban, ngành liên quan và địa phương, đặc biệt với người dân và các doanh nghiệp, nhà đầu tư nhằm triển khai có hiệu quả Đề án.
“Chúng tôi xác định quan điểm phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh về tài nguyên, đa dạng sinh học, các hệ sinh thái rừng nguyên sinh của Vườn quốc gia Chư Mom Ray để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí. Phát triển du lịch theo hướng bền vững, gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, đem lại lợi ích cho cộng đồng địa phương. Giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh đó, phát triển du lịch có trọng tâm, trọng điểm đúng thế mạnh, theo chiều sâu, đảm bảo chất lượng và hiệu quả; xây dựng thương hiệu và tăng cường liên kết với các địa bàn lân cận trong và ngoài tỉnh để khai thác tiềm năng du lịch”, ông Thuỷ nhấn mạnh.
Bảo tồn các nguồn gen quý của các loại lan rừng ở Vườn quốc gia Chư Mom Ray
Giám đốc Vườn quốc gia Chư Mom Ray cho biết thêm, thời gian tới, chúng tôi chú trọng triển khai thực hiện tốt công tác quản lý bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên để ngày càng làm giàu đa dạng sinh học, phục vụ tốt hơn cho các sản phẩm du lịch khám phá thiên nhiên, du lịch trải nghiệm,... Làm tốt khâu quảng bá, xúc tiến đầu tư, mời gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp quan tâm đầu tư phát triển du lịch đến với Vườn quốc gia. Xây dựng các cơ chế hợp tác hài hòa, thuận lợi, cùng có lợi để thu hút các nhà đầu tư. Chú trọng hoạt động hợp tác quốc tế, kêu gọi đầu tư từ các nguồn viện trợ của các tổ chức quốc tế để tạo nguồn đầu tư cho du lịch.
Ngọc Hòa