Lợi dụng sông Hồng mùa nước cạn, những hộ dân hai bên bờ sông thi nhau đổ phế thải, lấn chiếm bờ sông làm nhà. Dọc bên bờ tả, hữu sông Hồng qua các quận Tây Hồ, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Long Biên, Hoàng Mai, có hàng trăm ngôi nhà xây dựng ngay mép sông và hàng trăm trường hợp khác đang đổ phế thải, vật liệu xây dựng lấn chiếm lòng sông.
Vi phạm nghiêm trọng nhất là đoạn từ cầu Chương Dương đến cầu Vĩnh Tuy. Dọc hành lang sông, hàng trăm ngôi nhà kiên cố mọc lên san sát, phần tiếp giáp với lòng sông là những đống phế thải xây dựng cao chất ngất đang lấn dần ra lòng sông, đổ đến đâu, cây cối, nhà tạm "mọc" đến đó. Người dân đã tận dụng gần như toàn bộ chất thải của khu vực nội thành để phục vụ mục đích lấn chiếm, "nhảy dù" xuống lòng sông Hồng. Thậm chí, nhiều trường hợp vi phạm rất bài bản, áp dụng "kỹ thuật" lấn chiếm lòng sông thành thục, tinh vi như quây tường bao bằng những bao tải cát, đóng cọc tre, kè đá...
Hàng chục nghìn mét vuông đất bãi bị lấn chiếm và trục lợi, lòng sông thì bị "bóp nghẹt" và ngày càng ô nhiễm. Trực tiếp thị sát những khu vực có vi phạm trên hành lang thoát lũ sông Hồng, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trịnh Duy Hùng lo ngại với những nhà dân xây dựng sát mép sông thì khi nước lũ sông Hồng ở mức báo động I là có nguy cơ cao bị sạt lở, hậu quả khó có thể lường trước. Thực trạng này cũng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng thoát lũ, chống lũ của hệ thống đê sông Hồng. Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đê điều và PCLB Hà Nội Đỗ Đức Thịnh khẳng định, tình trạng đổ phế thải lấn chiếm lòng sông đang diễn ra phức tạp ở các quận Long Biên, Hai Bà Trưng, Ba Đình, Hoàn Kiếm. Nhiều vụ hết sức nghiêm trọng như đào ao, xây dựng kè đá không phép tại bãi bồi sông Hồng thuộc phường Phúc Tân (Hoàn Kiếm); xây dựng, cải tạo lều lán thành nhà ở ngoài bãi sông thuộc tuyến thoát lũ tại một số phường quận Tây Hồ...
Vừa qua, UBND TP. Hà Nội đã ban hành kế hoạch xử lý, giải tỏa các trường hợp vi phạm pháp luật về đê điều. Theo đó, từ ngày 25-5 đến 25-7-2011, lực lượng công an, thanh tra xây dựng, các cơ quan chức năng của quận, huyện và xã, phường sẽ tham gia xử lý, giải tỏa toàn bộ các vi phạm như làm nhà kiên cố, nhà cấp 4, công trình phụ, lều quán, đào xẻ đê, làm dốc lên đê, chứa chất vật liệu… trên mặt đê, mái đê, cơ đê và trong phạm vi 5m tính từ chân đê, trong hành lang bảo vệ đê điều và hành lang thoát lũ...
Tuy nhiên, với cách xử lý thiếu kiên quyết của chính quyền địa phương kiểu "phạt cho tồn tại" như hiện nay sẽ không thể giải quyết dứt điểm. Ngoài ra, phân định mốc giới lòng sông, hành lang thoát lũ chưa rõ ràng cũng là nguyên nhân khiến tình trạng vi phạm càng nghiêm trọng và khó xử lý.