Nhiều chuyên gia đề nghị thay đổi tục phát ấn, trong khi nhiều đại diện của nhân dân địa phương lại kiên quyết xin giữ nguyên nghi thức gây nhiều tranh cãi này. Đó là tinh thần chính tại cuộc hội thảo về tục phát ấn đền Trần diễn ra tại Nam Định vào ngày 18/7.
Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam (đơn vị được giao nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng mô hình tổ chức lễ hội khai ấn) đã trình bày tại Hội thảo hai phương án “xử lý” nghi thức này. Phương án thứ nhất đề nghị bỏ hẳn tục phát ấn (lễ hội khai ấn vẫn được tổ chức bình thường) còn phương án thứ hai đề xuất kéo giãn thời gian phát ấn ra vài ngày. Cụ thể, thay vì được phát ngay trong đêm khai hội như những năm qua, thời điểm phát ấn sẽ bắt đầu vào sáng hôm sau và kéo dài trong ba ngày.
Cảnh tượng này có lặp lại tại Lễ khai ấn đền Trần năm tới.
Ảnh: Hồng Vĩnh
“Mỗi phương án đều có ưu nhược điểm riêng” - TS Lương Hồng Quang, Viện phó Viện VHNT cho biết - “Cách thứ nhất chấm dứt được nạn chen lấn mất trật tự nhưng rất có thể dẫn tới tâm lý “không phục” từ người dân địa phương và hình thành những lễ phát ấn “ngoài luồng”. Cách thứ hai tuy giữ được tục phát ấn nhưng lại kéo thời gian tổ chức ra khá dài và tiềm ẩn những nguy cơ mất kiểm soát”.
Bên cạnh một số ý kiến “trung dung”, hai TS Nguyễn Hồng Kiên và Nguyễn Xuân Diện là những người gay gắt đề nghị xóa bỏ nghi thức phát ấn tại đền Trần. Ngoài việc chỉ ra những hạn chế về mặt xã hội mà nghi thức này mang lại, 2 chuyên gia trên còn trích dẫn khá nhiều sử liệu để đặt câu hỏi về xuất xứ của tập tục này.
Trong khi đó, không những phản đối việc bỏ hẳn tục phát ấn, đại diện của nhân dân khu vực quanh đền Trần cũng tỏ ra không đồng ý với phương án hai (diễn ra vào sáng hôm sau, kéo dài trong 3 ngày). Theo ông Trần Quốc Văn, đại diện cho các bậc cao niên phường Lộc Vượng (nơi diễn ra lễ khai ấn hàng năm) và ông Trần Mạnh Quảng (đại diện dòng họ nhà Trần), lễ phát ấn đền Trần hàng năm vẫn được quy ước diễn ra vào giờ Tý ngày Rằm tháng Giêng. Từ đó, việc thay đổi giờ phát ấn sẽ làm mất “tính thiêng” và ảnh hưởng tới tâm lý của những người xin ấn.
Dù không đi tới sự nhất trí cuối cùng nhưng theo lời đại diện Viện VHNT, đơn vị này sẽ có công văn đề nghị các cơ quan chức năng và đại diện các địa phương trên cả nước cùng tham gia góp ý cho các phương án tổ chức lễ hội khai ấn đền Trần.
Minh Châu