Vườn Quốc gia Cát Tiên có tổng diện tích là 70.548ha, nằm trên địa phận ba tỉnh: Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước. Trụ sở Vườn quốc gia nằm trên huyện Tân Phú - Đồng Nai, cách thành phố Hồ Chí Minh 150km theo quốc lộ 20.
Khu vườn có cảnh quan thiên nhiên đa dạng, bao gồm: đồi, bãi ven sông, các dòng chảy dốc... Vào mùa mưa các dòng suối hiền lành trở thành các dòng thác, nước đổ trắng xoá trên các triền đá lớn. Nhiều đoạn thác quanh co, lượn khúc tạo ra những bãi cát vàng rộng như các bãi tắm tự nhiên.
Hệ thực vật ở Vườn quốc gia Cát Tiên có hơn 1.362 loài thực vật bậc cao, hơn 440 loài cây gỗ quý, hàng trăm loại cây dược liệu, 133 loài hoa phong lan, có nhiều cây cổ thụ như bằng lăng, gỗ đỏ… Về động vật, có 62 loài thú, 121 loài côn trùng, có 208 loài chim và có những loài chim quý hiếm như công, trĩ, gà lôi, sếu, giang, mòng, két, le le, cù đen…
Ở Vườn quốc gia Cát Tiên có 2 cộng đồng dân tộc bản địa là Mạ và S’tiêng với những nét sinh hoạt còn đậm tính truyền thống, một kho tàng văn hoá đặc trưng như: lễ hội đâm trâu, những truyện cổ, truyền thuyết, huyền thoại độc đáo, những nhạc cụ gắn liền với đời sống văn hoá và tâm linh như: bộ cồng chiêng, trống, khèn bầu, tù và, sáo trúc 3 lỗ gắn vào trái bầu khô…
Với những tiềm năng như vậy, du lịch cộng đồng có thể được xem như một phương cách hữu hiệu để góp phần xoá đói nghèo tại địa phương, tạo sinh kế ổn định cho người dân, giúp giảm sức ép và sự phụ thuộc vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên và giúp người dân nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường cảnh quan và góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Với thực trạng hiện nay, các nghề thủ công truyền thống của các dân tộc sinh sống trong địa bàn Vườn quốc gia Cát Tiên như dệt thổ cẩm, đan lát, gùi… đang dần bị mai một, thì việc khôi phục nghề dệt để sản xuất các sản phẩm lưu niệm phục vụ khách du lịch sẽ góp phần quan trọng không những gìn giữ nghề truyền thống mà còn tạo thêm việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương.
Trong khuôn khổ dự án phát triển Du lịch sinh thái tại các Khu bảo tồn ở Việt Nam do WWF (Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên) triển khai từ năm 2008 với đối tác thực hiện là Vườn quốc gia Cát Tiên, Nhà tiếp đón du lịch cộng đồng Tà Lài đã được khánh thành ngày 15/02/2012 tại xã Tà Lài, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Nhà đón tiếp khách du lịch cộng đồng Tà Lài có diện tích 125m2 và được xây dựng hoàn toàn bằng những vật liệu thân thiện với môi trường như tre, gỗ, lá kè, mây. Công trình là kết quả lao động của cộng đồng người dân Mạ, S’tiêng và Tày cùng các chuyên gia nghiên cứu về du lịch của tổ chức WWF Việt Nam. Đây là một tiền đề tốt đẹp để phát triển và mở rộng các hoạt động du lịch sinh thái gắn liền với bảo tồn và cải thiện sinh kế cho người dân sinh sống ở trong và xung quanh khu bảo tồn.
Ngoài việc hỗ trợ xây dựng nhà đón tiếp khách du lịch cộng đồng, tổ chức WWF còn hỗ trợ cho Vườn quốc gia Cát Tiên xây dựng trang web www.cattiennationalpark.vn / www.namcattien.vn; tổ chức các lớp đào tạo, nâng cao kỹ năng quản lý cho nhân lực Vườn quốc gia Cát Tiên; hướng dẫn người dân ở các bản dân tộc ít người tại địa phương tham gia các lớp đào tạo, tham quan để học về kỹ năng phục vụ du lịch (như: biểu diễn cồng chiêng, múa hát dân tộc, lễ tân, nấu ăn, kỹ năng hướng dẫn du lịch, dệt thổ cẩm, thí điểm mô hình trồng rau sạch, xây dựng kế hoạch kinh doanh…); xây dựng Chiến lược phát triển du lịch sinh thái cho Vườn quốc gia Cát Tiên giai đoạn 2011- 2015; cải thiện hệ thống bản đồ du lịch; in ấn tài liệu giới thiệu cho khách du lịch biết đến khu du lịch này…
WWF (Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên) là một trong những tổ chức phi chính phủ lớn nhất thế giới về bảo vệ thiên nhiên. Những năm qua, tổ chức đã hỗ trợ Việt Nam trong rất nhiều dự án liên quan tới công tác bảo vệ động vật, thực vật, rừng, cảnh quan, nước, nền đất và những nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Lượng khách du lịch đến vườn quốc gia Cát Tiên mỗi ngày lại tăng thêm, khẳng định hiệu quả của các dự án mà WWF đã thực hiện mang lại. Đó là một tiền đề tốt đẹp để WWF-Việt Nam tiếp tục phát triển và mở rộng các hoạt động du lịch sinh thái gắn liền với bảo tồn và cải thiện sinh kế cho người dân sinh sống ở trong và xung quanh các khu bảo tồn.
Hương Lê biên tập
Trung tâm Thông tin du lịch