Rừng phòng hộ khe Lá (Tân Kỳ, Nghệ An) ngày càng bị tàn phá nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp môi trường sinh thái, tạo nguy cơ gây lũ quét bất ngờ khi mưa về, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân và giao thông xã Nghĩa Dũng.
Chỉ trong bốn năm, hơn 1.000 ha rừng phòng hộ khe Lá, do Ban quản lý rừng phòng hộ (QLRPH) Tân Kỳ (Nghệ An) quản lý, đã bị tàn phá nghiêm trọng. Một số người dân bất chấp pháp luật, ngang nhiên chặt, đốt, làm thay đổi hiện trạng rừng, ảnh hưởng nghiêm trọng môi sinh, môi trường.
Sau hai giờ đi bộ ngược khe Lá, chúng tôi mới đến khu vực rừng phòng hộ do Ban QLRPH Tân Kỳ quản lý. Khu vực này đang có nhiều hộ dân từ một số xã giáp ranh xã Nghĩa Dũng tự ý vào dựng lán trại lấn chiếm đất đai, phá hoại rừng.
Tại các tiểu khu 865 và 860 rừng bị đốt, cây bị chặt phá bừa bãi. Chặt phá, đốt đến đâu, các hộ xâm canh liền trồng thế cây keo lai vào đó. Tại khoảnh 19, lô 1, tiểu khu 868, diện tích 16,9 ha, theo báo cáo của cán bộ kỹ thuật Ban QLRPH Tân Kỳ, nguyên trạng thuộc loại rừng trạng thái Ic và rừng IIa, vừa bị chặt đốt hoàn toàn. Những cây gỗ to bị chặt hạ còn nằm ngổn ngang. Một số gỗ đã được chặt cành chất đống dưới chân núi chờ vận chuyển đi tiêu thụ. Tại một số khoảnh rừng như: khoảnh 18, khoảnh 20, tiểu khu 865, chúng tôi cũng chứng kiến cây rừng bị đốn hạ, cháy nham nhở.
Tại các khoảnh, Ban QLRPH Tân Kỳ đã xây dựng kế hoạch lập hồ sơ thiết kế chuyển đổi trồng cây bản địa. Nhưng kế hoạch chưa kịp thực hiện thì cách đây ba tháng, toàn bộ khu rừng này đã bị xóa sổ. Thay thế vào đó là cây keo lai đã bén rễ.
Việc một số người dân xã Quang Thành, Yên Thành xâm canh, xâm cư phá rừng phòng hộ thuộc phạm vi Ban QLRPH Tân Kỳ quản lý trên địa bàn xã Nghĩa Dũng, không phải bây giờ mới xảy ra. Năm 2003, khi UBND tỉnh Nghệ An thành lập Ban QLRPH Tân Kỳ và thực hiện di chuyển các hộ dân thuộc xóm Dương Lễ, xã Nghĩa Dũng ra khỏi phạm vi rừng phòng hộ để triển khai các giải pháp bảo vệ rừng, thì từ đây, các hộ dân xã Quang Thành đã lợi dụng xâm canh vùng giáp ranh, lấn sâu phía trong rừng phòng hộ.
Trước tình trạng rừng bị chặt phá, ngày 13/10/2005, Ban QLRPH Tân Kỳ đã báo cáo UBND tỉnh và các ngành liên quan, khẳng định: "Rừng phòng hộ của Tân Kỳ tại các tiểu khu 853, 865, 860 đã bị xâm lấn, nguy cơ chặt phá rừng phòng hộ hết sức nghiêm trọng".
Nhận được báo cáo, UBND tỉnh đã có liên tiếp hai văn bản giao trách nhiệm cụ thể cho các ngành, các huyện, các đơn vị liên quan giải quyết. Ðến ngày 3-12-2007, nghĩa là sau hai năm, UBND hai huyện Tân Kỳ và Yên Thành mới họp bàn thì đã muộn, rừng đã bị chặt phá với diện tích lớn.
Ngày 19/8/2008, đã xảy ra xô xát giữa Ban QLRPH Tân Kỳ và những người xâm canh, phá rừng phòng hộ ở các xã Quang Thành, Tây Thành. Cơ quan bảo vệ pháp luật đã khởi tố bị can. Tuy vậy, việc chặt phá rừng phòng hộ đầu nguồn khe Lá vẫn không giảm mà ngược lại, ngày càng nghiêm trọng.
Theo thống kê sơ bộ, đến thời điểm này, hơn 1.068 ha rừng phòng hộ đầu nguồn khe Lá bị phá hoại, ảnh hưởng trực tiếp môi trường sinh thái, nguy cơ gây lũ quét bất ngờ khi mưa về, ảnh hưởng đời sống nhân dân và giao thông các xóm: Dương Lễ, Ðồng Kho, Tân Thọ, Văn Sơn thuộc xã Nghĩa Dũng và Trại giam số 3 Tân Kỳ.
Lãnh đạo xã Nghĩa Dũng cho biết, khe Lá là nguồn nước tưới cho 160 ha đất hai vụ trên địa bàn. Nhưng từ khi rừng phòng hộ đầu nguồn khe Lá bị tàn phá thì vào mùa khô nước hầu như cạn kiệt. Một phần ba diện tích đã phải chuyển đổi sang trồng màu và hầu hết diện tích chỉ còn đủ nước làm một vụ. Xã đã nhiều lần kiến nghị lên huyện, tỉnh nhưng không được quan tâm giải quyết.