Cho thuê môi trường rừng để kinh doanh du lịch là hình thức tổ chức du lịch tại các khu rừng đặc dụng được quy định tại Quyết định 186 về Quy chế quản lý rừng. Điểm nổi bật của đề án cho thuê môi trường rừng làm Du lịch sinh thái (DLST) của Vườn Quốc gia Ba Vì là biến các khu rừng nghèo thành các khu DLST xanh, sạch, đẹp.
Từ năm 2002 Thủ tướng Chính phủ đã cho phép VQG Ba Vì thực hiện thí điểm Đề án “sử dụng môi trường rừng đặc dụng để phát triển DLST và giáo dục hướng nghiệp”. VQG Ba Vì đã cho 6 doanh nghiệp thuê môi trường rừng kinh doanh du lịch sinh thái. Trong 5 năm qua những diện tích rừng do các DN thuê để làm du lịch sinh thái đều được bảo vệ tốt, diện tích tác động tới rừng (để xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch) chiếm tỷ lệ nhỏ so với diện tích cho thuê, một số diện tích rừng nghèo hoặc đất trống do bị chặt phá trước đây phục hồi tốt, cảnh quan tại một số điểm cho thuê được tôn tạo, thu hút du khách đến thăm quan.
Để phát triển loại hình DLST, huyện Ba Vì (Hà Nội) cũng đã chú trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng cho khu vực này. Đến năm 2010 huyện sẽ triển khai đầu tư thêm 3 tuyến đường dân sinh kết hợp phục vụ DLST với tổng chiều dài là 29 km. Các đơn vị DLST cũng tự đầu tư trong nội khu với tổng giá trị khoảng 250 tỷ đồng. 6 DN được thuê môi trường rừng làm DLST cũng đã trồng mới được 51,6 ha rừng, nuôi dưỡng và trồng bổ xung 119,7 ha cây rừng. Trong 5 năm qua các DN đã đóng góp vào ngân sách nhà nước một khoản đáng kể.
Hiệu quả về kinh tế xã hội từ đề án cho thuê môi trường rừng làm DLST cũng rất lớn. Theo đó, 6 đơn vị thuê môi trường rừng đã tạo việc làm ổn định cho hàng ngàn người dân địa phương. Nhiều nghề thủ công mỹ nghệ dân gian được phục hồi, phát triển, duy trì, phát huy văn hoá bản địa.
Khu DLST Thiên Sơn-Suối Ngà, khu DLST điển hình, thuộc Công ty xây dựng & du lịch Bình Minh đã biến vùng đất nghèo chủ yếu là tre, lau lách, thường xuyên xảy ra cháy, phá rừng và tranh chấp diện tích với người dân vùng đệm thành một thắng cảnh đẹp với 3 phân khu: Hạ Sơn, Trung Sơn và Ngoạn Sơn. Các khu DLST Thiên Sơn-Suối Ngà, Khoang Xanh, Thác Đa... đã bảo tồn được rừng, phát triển được rừng và là điểm du lịch sinh thái được du khách ưa thích ở Ba Vì. Đây cũng là một xu hướng phổ biến trên toàn thế giới.
Công tác quy hoạch tổng thể, quy hoạch du lịch rất quan trọng để nhân rộng mô hình cho thuê môi trường rừng làm DLST, đảm bảo mục tiêu bảo tồn vừa tạo điều kiện tốt cho phát triển du lịch. Cơ sở pháp lý của hoạt động cho thuê môi trường rừng làm DLST, chiến lược đầu tư, phát triển của các đơn vị được thuê môi trường rừng làm DLST, sự đầu tư bài bản, khoa học, không chụp giựt sẽ là mấu chốt để mô hình DLST từ môi trường rừng bền vững và hiệu quả.
(TTTTDL)