Vịnh Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế) những năm gần đây không còn bình yên nữa. Nếu trước đây người dân ngụp lặn ở vịnh Lăng Cô để đào hàu bán cho các chủ lò vôi, nay nhiều người sử dụng thuyền máy để khai thác.
Thống kê của UBND thị trấn Lăng Cô cho thấy hiện có 32 thuyền máy cùng hàng trăm lao động của hai thôn Lập An, Loan Lý đang ngày đêm đào bới đáy vịnh Lăng Cô, hút vỏ hàu đem bán. Mỗi ghe thuyền đều được trang bị máy móc công suất lớn với sức hút mấy chục mét khối hàu/ngày. Vịnh Lăng Cô bị "móc ruột" ngày càng nặng nề khiến nhiều ụ cát lớn mọc ngay giữa vịnh.
Tiến sĩ Phạm Khắc Liệu - phó trưởng khoa môi trường (ĐH Khoa học Huế) - cảnh báo: "Việc đào đáy vịnh Lăng Cô lấy vỏ hàu sẽ gây những tác động môi trường nghiêm trọng: Chất lượng nước bị ô nhiễm, chất rắn, kim loại trong nước tăng lên, cùng với đó là độ đục của nước cũng tăng theo.
Các chất này ngăn cản sự truyền của ánh sáng làm sinh vật dưới nước không thể quang hợp được. Mặt khác, hàu còn là môi trường để các loài khác "dựa hơi" sinh sống. Nếu đào bới chúng lên sẽ làm mất cân bằng, đảo lộn hệ sinh thái dưới đáy vịnh".
Cũng theo tiến sĩ Liệu, các ụ cát xuất hiện giữa vịnh do khai thác vỏ hàu sẽ gây ô nhiễm cục bộ do các chất hữu cơ tích tụ và làm mất mỹ quan tại đây.
Vịnh Lăng Cô có diện tích hơn 16,17km2 với trữ lượng hàu ước tính 1,8 triệu tấn, tương đương 1,384 triệu m3, độ dày đạt từ 0,5-3m. Đặc điểm của vỏ hàu ở đây là được tích tụ từ nhiều năm và nằm sâu dưới các lớp đất cát nên chất lượng vôi được đánh giá rất cao, bán cho các thị trường từ Đà Nẵng, Bình Định đến các tỉnh Tây nguyên và sang tận Lào. Cùng với đó là nhu cầu xây dựng ngày càng phát triển nên tình trạng khai thác hàu để nung vôi rầm rộ hơn.
Phó chủ tịch UBND thị trấn Lăng Cô Huỳnh Đức Hải cho biết: "Biển Lăng Cô nằm trong quy hoạch chung để phát triển du lịch tầm cỡ quốc gia và thế giới. Chiến lược chung là phát triển du lịch chứ không phải khai thác hàu".
Nhưng cũng theo ông Hải, chính quyền địa phương chỉ mới tuyên truyền đến người dân không nên khai thác vỏ hàu, chứ chưa có biện pháp xử lý những trường hợp khai thác trái phép. "Cưỡng chế, tịch thu phương tiện càng không thể, vì việc này liên quan đến công ăn việc làm của người dân" - ông Hải nói.
Làm sao để vừa giải quyết việc làm cho người dân vừa giữ được hệ sinh thái biển của vịnh Lăng Cô là một câu hỏi lớn đang được đặt ra cho các cấp chính quyền.