Tổng kết chương trình hành động quốc gia bảo tồn, phục hồi giá trị di sản “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”

Hội nghị có sự tham dự của các nhà quản lý, nhà khoa học, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nghệ nhân cồng chiêng và đại diện 5 tỉnh trong “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” gồm: Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai và Kon Tum.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đặng Thị Bích Liên nhấn mạnh: 5 năm qua, ngành văn hóa và các địa phương đã triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình hành động quốc gia nhằm bảo tồn, phục hồi và phát huy giá trị của di sản phi vật thể của nhân loại “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”, sức sống của văn hóa cồng chiêng đã hồi sinh, dậy vang tại tất cả các buôn làng thuộc các không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên. Qua đó đã góp phần nâng cao đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và kêu gọi du lịch cho vùng Tây Nguyên.

Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe báo cáo tổng kết của các địa phương sau 5 năm triển khai thực hiện chương trình hành động quốc gia nhằm bảo tồn, phục hồi giá trị của kiệt tác di sản truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”. Báo cáo nêu rõ những kết quả đã đạt được, những mặt còn tồn tại, hạn chế đồng thời đưa ra những kiến nghị, đề xuất cụ thể với Lãnh đạo Bộ nhằm đưa việc thực hiện chương trình bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng đạt kết quả mỹ mãn hơn trong thời gian tới.

Đại diện Sở VHTTDL Đắk Nông cho biết, loại hình hoạt động CLB cồng chiêng rất khó duy trì, bất cập, khiến gặp nhiều khó khăn trong việc khôi phục môi trường diễn tấu cho cồng chiêng. Trước đây, các sinh hoạt cồng chiêng được gắn liền với phong tục, tập quán của cộng đồng. Cồng chiêng chỉ được sử dụng trong các sinh hoạt và nghi lễ gắn với cộng đồng hoặc gia đình. Khi đó, việc tổ chức các nghi lễ và lễ hội (có đánh chiêng) là nhu cầu thiết yếu không thể thiếu trong đời sống của các dân tộc Tây Nguyên. Hiện nay, nghệ nhân đến với CLB chưa thực sự nhận thức được trách nhiệm của mình đối với sự tồn tại của di sản văn hóa cồng chiêng (nhu cầu về tín ngưỡng đa thần hầu như đã mất). Lễ hội cũng chỉ được tổ chức như một sự trình diễn khi Nhà nước hoặc các tổ chức tài trợ kinh phí.

Để giữ gìn môi trường tồn tại cho không gian văn hóa cồng chiêng, Sở VHTTDL Gia Lai đã lập và trình UBND tỉnh phê duyệt đề án tổng thể “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống cảc dân tộc tỉnh Gia Lai”. Tỉnh kiến nghị cần đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, vận động đồng bào hiểu rõ việc phải bảo tồn, phát huy giá trị của không gian văn hóa cồng chiêng đối với đời sống tinh thần của đồng bào Tây Nguyên để người dân có ý thức bảo tồn cồng chiêng.

Tỉnh Đắk Nông đề xuất cần kết hợp giữa việc bảo tồn cồng chiêng đồng thời với việc bảo tồn và phát huy các thành tố văn hóa dân gian khác như lễ hội, hoa văn, trang phục... Quan tâm đầu tư cho các hoạt động cộng đồng như: ngày hội văn hóa, giao lưu văn hóa các dân tộc; xây dựng mô hình bảo tồn lễ hội trong các làng bảo tồn văn hóa truyền thống hoặc kết hợp với các hoạt động du lịch, phòng trưng bày (có băng hình, tư liệu) để bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa góp phần duy trì được những yếu tố tâm linh trong cộng đồng./.