Từ lâu nhiều nước trên thế giới đã sử dụng năng lượng mặt trời như một giải pháp thay thế những nguồn tài nguyên truyền thống bởi năng lượng mặt trời có những ưu điểm: sạch, chi phí nhiên liệu và bảo dưỡng thấp, an toàn cho người sử dụng…
Xu thế tương lai
Nước Anh đang khởi động dự án xây dựng cầu năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới tại trung tâm Lon don, có khả năng sản xuất 900.000kWh điện mỗi năm và dự kiến khi công trình được đưa vào sử dụng (mùa hè 2012), lượng khí thải CO2 mỗi năm sẽ giảm hơn 500 tấn... Gần đây, năng lượng mặt trời tiếp tục thu hút được sự quan tâm của toàn cầu, khi hơn 500 nhà trưng bày và khoảng 45.000 khách mời từ khắp nơi trên thế giới đã tập trung tại EXPO Solar 2012 tại Hàn Quốc nhằm tìm kiếm cơ hội tăng trưởng và đa dạng hóa thị trường năng lượng mặt trời. Theo NPD Solarbuzz, thị trường điện mặt trời tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng ấn tượng trong năm 2012.
Vị trí địa lý đã ưu ái cho Việt Nam nguồn năng lượng mặt trời vô cùng lớn. Việc ứng dụng năng lượng mặt trời tại Việt Nam đã phát triển nhanh chóng từ thập kỷ 90 của thế kỷ 20 cho đến nay. Từ những năm 1990, điện mặt trời được sử dụng khá nhiều trong một số nhà văn hóa, bệnh viện . . . tại TP. Hồ Chí Minh. Năm 1995, hơn 180 nhà dân và một số công trình công cộng tại tỉnh Đắk Lắk đã sử dụng điện mặt trời. Viện Năng lượng (EVN) đã thực hiện một số dự án góp phần cung cấp điện cho khu vực đồng bào dân tộc thiểu số như: dự án phát điện ghép giữa pin mặt trời và thủy điện nhỏ tại tỉnh Gia Lai; dự án phát điện lai ghép giữa pin mặt trời và động cơ gió tại tỉnh Kon Tum; triển khai ứng dụng giàn pin mặt trời ở đảo Cô Tô (Quảng Ninh)... Ngoài chiếu sáng, năng lượng mặt trời còn có thể ứng dụng trong lĩnh vực nhiệt, đun nấu. Từ năm 2000 trở lại đây, ứng dụng năng lượng mặt trời để đun nước nóng đuợc xem là một công nghệ khá phổ biến, được nghiên cứu và triển khai ở nhiều tỉnh thành phố: dự án bếp năng lượng mặt trời tại Đà Năng ứng dụng máy nước nóng năng lượng mặt trời tại Thừa Thiên - Huế, Lạng Sơn... Và trong năm 2012. Tổng Công ty Điện lực Miền Nam (EVN SPC) cho biết sẽ hỗ trợ lắp đặt 5.500 bình nước nóng năng lượng mặt trời tại 21 tỉnh, thành khu vực phía Nam…
Theo các nhà khoa học, nếu phát triển tốt điện mặt trời sẽ góp phần đẩy nhanh Chương trình điện khí hóa nông thôn (dự kiến đến năm 2020, cung cấp điện cho toàn bộ 100% hộ dân nông thôn, miền núi, hải đảo…). Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng thời gian qua, các sản phẩm sử dụng năng lượng mặt trời vẫn chưa được ứng dụng rộng rãi, tuy có đa dạng các dự án nhưng còn vướng rất nhiều rào cản như: thiếu sự hỗ trợ của Nhà nước về đầu tư nghiên cứu cũng như kinh phí, trang thiết bị kỹ thuật cho sản xuất… Để các sân phầm từ năng lượng mặt trời được ứng dụng rộng rãi, Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia đầu tư, phát triển ngành năng lượng mới này lên quy mô công nghiệp; sớm ban hành Nghị định phát triển năng lượng tái tạo, quy định rõ vấn đề phạm vi cần hỗ trợ, chỉ tiêu định lượng...
Phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh
Du lịch cũng là một trong những trọng tâm hướng đến của nhiều quốc gia hiện nay trong việc phát huy ứng dụng công nghệ năng lượng mới và năng lượng tái tạo nhằm đưa đất nước phát triển theo hướng tăng trưởng xanh. Nhiều khách sạn, nhà hàng... trên thế giới đã ứng dụng lắp đặt công nghệ năng lượng mặt trời đạt hiệu quả như: khách sạn Calton (khách san sử dụng năng lượng mặt trời đầu tiên tại San Fransico - Mỹ vào năm 1998); khách sạn Montage (Beverly Hills, Mỹ); khách sạn Santa Monica (Los Angeles, Mỹ); khách sạn Stadthalle (Áo); tòa nhà Sun Dial (Trung Quốc), tàu chạy bằng năng lượng mặt trời Ms Turanor PlanetSolar (Đức)...
Tại Việt Nam, các cơ sở lưu trú du lịch cũng đã từng bước ứng dụng công nghệ đun nước nóng năng lượng mặt trời nhằm tiết kiệm điện và giảm chi phí trong việc sử dụng điện. Một số khách sạn ở Huế như khách sạn Sài Gòn Morin Huế, khách sạn Park View, khách sạn công đoàn Sông Hương… đã lắp đặt các máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời để thay thế cho các bình nóng lạnh sử dụng điện nhằm phục vụ cho các bộ phận phòng ngủ, nhà bếp, giặt là và sinh hoạt hàng ngày…
Mới đây, để hướng tới một nhà ga hàng không xanh, đạt tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, Tổng Công ty Cảng Hàng không miền Trung (MAC) hợp tác với Công ty Methis Environmental (Vương quốc Bỉ) lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời công suất 2,5MW tại sân bay quốc tế Đà Nẵng. Đây cũng sẽ là sân bay đầu tiên trong cả nước sử dụng hệ thống điện năng lượng mặt trời, theo kế hoạch dự án sẽ được hoàn thành trong 6 tháng và dự kiến đưa vào khai thác vào giữa tháng 7/2012.
Những năm gần đây, một số chương trình, hội thảo cũng đã được tổ chức nhằm khuyến khích các doanh nghiệp trong khối khách sạn, tàu du lịch, nhà hàng tìm hiểu và ứng dụng những giải pháp tiết kiệm năng lượng và nước, hướng tới đáp ứng nhu cầu khách du lịch bằng những sản phẩm an toàn cho sứ khỏe, thân thiện với môi trường, đồng thời giảm thiểu được chi phí không cần thiết. Hội thảo “Giải pháp sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng và nước dành cho khách sạn tàu du lịch nhà hàng” do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh phối hợp với Tổng cục Du lịch và Dự án MEET-BIS tổ chức vào tháng 11/2011 đã đưa ra nhiều giải pháp xanh, hiện đại, tiết kiệm năng lượng như: dùng pin mặt trời, tối ưu hóa sử dụng năng lượng bằng hệ thống đèn tiết kiệm năng lượng, sử dụng bình nước nóng năng lượng mặt trời... Ngoài ra, còn có hội thảo về “Tiềm năng và phát triển của năng lượng mặt trời tại TP. Đà Nẵng” (12/2011), hội thảo khoa học quốc tế “Du lịch di sản theo hướng tăng trưởng xanh” (2/2012) tại Huế khuyến cáo đầu tư vào việc xanh hóa nền du lịch có thể giúp giảm chi phí năng lượng, nước, chất thải và nâng cao giá trị của đa dạng sinh học, hệ sinh thái và di sản thế giới; hội thảo đánh giá Dự án thí điểm xây dựng nhãn sinh thái cho tàu du lịch trên vịnh Hạ Long (2/2012) với bộ tiêu chí nhãn sinh thái “Cánh buồm xanh” áp dụng cho tàu du lịch có những nỗ lực trong hoạt động bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên, năng lượng hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững và bảo vệ môi trường vịnh Hạ Long...
Việc ứng dụng năng lượng tái tạo tiêu biểu là năng lượng mặt trời đang là xu thế được khuyến khích trên thế giới và Việt Nam bởi không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái trong bối cảnh nguồn nhiên liệu hóa thạch ngày càng cạn kiệt và nguy cơ biến đổi khí hậu toàn cầu do khí thải đang gia tăng. Du khách đang ngày càng quan tâm tới công tác bảo vệ môi trường, chất lượng môi trường cũng như chất lượng dịch vụ tại các điểm đến du lịch. Do vậy, việc khuyến khích các cơ sở lưu trú du lịch ứng dụng năng lượng mặt trời sẽ góp phần đa du lịch phát triển theo hướng tăng trưởng xanh bền vững.